Na przestrzeni wieków człowiek wypracował wiele różnych stylów zagospodarowania przestrzeni ogrodowej, a ich ilość nadal się powiększa. W historycznych, tradycyjnych stylach często stawiano na okazałość kompozycji, podkreślano bujność i różnorodność form roślinności, która stanowiła dopełnienie kunsztownej, urozmaiconej architektonicznie bryły budynku pałacu czy dworu. Drugim stylistycznym biegunem, jeśli chodzi o tradycyjne ogrody, są ogródki uprawne towarzyszące zabudowie mieszkalnej, zwłaszcza wiejskiej – swojskie i barwne, ale też nieco nieuporządkowane, o formie podporządkowanej walorom użytkowym. Od początku XX wieku – a więc stosunkowo niedawna – obserwujemy rozwój trzeciego, odmiennego od wszystkich poprzednich, nurtu w sztuce ogrodowej – ogrodów nowoczesnych.
Ogród nowoczesny – czyli jaki?
Ogród w stylu nowoczesnym wywodzi się z nurtu modernizmu w architekturze. Otwarty plan, oszczędność form i kolorów, proste geometrycznie bryły i dużo światła – to główne cechy architektury modernistycznej. Według jej ideałów ogród powinien stanowić przedłużenie domu – tworząc tzw. zielony salon. Jego kompozycję cechuje prostota i minimalizm, a charakterystycznymi elementami są figury i kształty geometryczne – strzyżone rośliny lub elementy architektury ogrodowej. Z tego powodu ogrody nowoczesne nazywa się też geometrycznymi. Taka kompozycja niektórym może wydawać się zbyt statyczna – i tę statyczność często przełamuje się, wprowadzając niewielką domieszkę traw ozdobnych, bylin kwitnących i krzewów o pierzastych liściach lub puszystych kwiatostanach.
Ogród nowoczesny – dla kogo?
Ogród nowoczesny jest idealny dla osób lubiących prostotę i minimalizm. Styl ten sprawdzi się także w niewielkich ogródkach miejskich, także przy szeregowcach, gdyż jego prosta kompozycja powiększa optycznie przestrzeń. Nieskomplikowany plan nasadzeń i ograniczona ilość roślin ułatwiają organizację i wykonanie niezbędnych prac w ogrodzie, sprawiając, że jest on mniej kłopotliwy w utrzymaniu niż wiele ogrodów tradycyjnych. Najbardziej wymagającym elementem ogrodów nowoczesnych są strzyżone krzewy, których utrzymanie w nienagannym stanie wymaga sporo uwagi i czasu. Sposobem na ominięcie tej niedogodności jest zastosowanie roślin w odmianach o pokrojach naturalnie zbliżonych do geometrycznych (zwykle kulistych), np. Prunus eminens ‘Umbraculifera’, Berberis thunbergii ‘Bagatelle’, Thuja occidentalis ‘Danica’.
Jak powinien wyglądać ogród nowoczesny?
Projektowanie ogrodów nowoczesnych odbywa się zawsze w nawiązaniu do architektury. Nowoczesny ogród stanowi rozwinięcie przestrzeni domu – dlatego nadrzędną wytyczną w procesie projektowania jest nawiązanie do bryły i wnętrza budynku. Podstawowym zabiegiem jest przedłużenie osi domu w przestrzeni ogrodu, podkreślenie jej układem ścieżek czy form roślinnych.
Kompozycja ogrodu nowoczesnego jest minimalistyczna, oparta na liniach i kątach prostych. Ilość form roślinnych jest w większości ograniczona do wyrazistych, geometrycznych brył. Ich sztywność przełamują formy kuliste i owalne. Kompozycji można dodać lekkości, wprowadzając rośliny o formach swobodnych, ażurowych. Zasada minimalizmu dotyczy także kolorystyki ogrodu – najczęściej naturalną zieleń liści przełamuje się jednym, wyrazistym kolorem lub też grupą podobnych barw, np. w odcieniach różu i fioletu.
W ogrodzie nowoczesnym zastosowanie znajdują liczne elementy małej architektury: proste pergole, rzeźby, geometryczne donice, ozdobne kule. Wybierając meble ogrodowe warto postawić na modele o prostych, jasno zdefiniowanych formach i wyrazistej kolorystyce.
Światło w ogrodzie nowoczesnym odgrywa szczególną rolę. Większa, niż w innych stylach ogrodowych, ekspozycja roślin oraz wyrazistość ich form w połączeniu z umiejętnie zastosowanym oświetleniem mogą dać niesamowity efekt. Należy jednak być ostrożnym, zwłaszcza w kwestii doboru elementów oświetlenia – podobnie, jak w przypadku pozostałych elementów zagospodarowania i wyposażenia ogrodu, muszą być proste, o uproszczonej kolorystyce, pozbawione drobnych ornamentów i zdobień. Najlepiej sprawdzą się świecące kule, stożki czy sześciany, źródła światła zintegrowane z meblami ogrodowymi lub całkowicie ukryte pośród roślinności.